1. Bảng thi không chuyên dưới 13 tuổi (Local U13 Category)

Trước khi diễn ra bảng thi dưới 13 tuổi, ban tổ chức không thông báo thứ tự dự thi của các thí sinh trên Fanpage SIGF như những bảng thi trước. Tại bảng thi này, thí sinh vị trí thứ 4 La Thiên Ân từ Hà Nội đến muộn, em được ban tổ chức giải quyết cho thực hiện lại phần thi vào cuối buổi thi. 

Ban tổ chức đã chia sẻ hành động nhân văn này trên Fanpage SIGF: “Thí sinh số 4 bảng Local U13 – La Thiên Ân đến từ Hà Nội được giám khảo tạo điều kiện để em có cơ hội trình bày phần dự thi của mình trong những phút cuối buổi thi sáng nay, vì lý do phải tham gia một cuộc thi Toán quốc tế online. Tất cả giám khảo đã đồng thuận cùng nhau để các thí sinh có cơ hội trình bày phần thi âm nhạc của mình một cách trọn vẹn nhất”.

2. Masterclass của Maestro Giovanni Grano

Sau giờ thi bảng U13, lớp Masterclass của Maestro Giovanni Grano bắt đầu lúc 11:00. Hai học viên Võ Hồng Hoàng Yến và Trần Thiên Phát đăng ký học hai tác phẩm Prelude No.4 và Prelude No.5 của Heitor Villa Lobos.

Học viên Võ Hồng Hoàng Yến họcPrelude No.4 cùng với Maestro Giovani Grano. Nguồn: Fanpage SIGF.

Học viên Trần Thiên Phát họcPrelude No.5 cùng với Maestro Giovani Grano. Nguồn: Fanpage SIGF.

Bài học từ Maestro Giovani Grano:

• Heitor Villa Lobos là một nhạc sĩ vĩ đại nhất của đất nước Brazil, người có tư duy sáng tạo mạnh mẽ và táo bạo. Thầy Giovani đã học và luyện tập nhạc Villa Lobos cả đời, mỗi lần luyện tập lại ngộ ra một “chân trời mới”.
• Khi học tác phẩm Villa Lobos phải tìm hiếu về văn hóa, con người Brazil , vì nguồn cảm hứng sáng tác của Lobos luôn xuất phát từ quê hương Brazil của ông.
• Khi tiếp xúc với một nền văn hóa âm nhạc mới như Brazil, người chơi đàn có thể hiểu lầm một bản nhạc, một ý nhạc vui trở thành buồn, hoặc ngược lại. Vì vậy nên tìm nhiều phiên bản nhạc của Lobos để tham khảo, bên cạnh đó cần tham khảo những chú thích của các nhà nghiên cứu âm nhạc Villa Lobos.

3. Bảng thi không chuyên (Local Category)

Bảng thi không chuyên (Local Category) là bảng thi không giới hạn tuổi dành cho người có quốc tịch Việt Nam và người thường trú tại Việt Nam từ 6 tháng trở lên. Bảng thi thu hút các thí sinh từ ba miền Bắc, Trung, Nam tham dự

Các thí sinh dự thi hạng mục không chuyên tham gia SIGF 2024 gây bất ngờ bởi nhiều thí sinh dự thi những tác phẩm đỏi hỏi kỹ thuật bậc thầy như Sueno en Floresta, Mazurka Appassionata, La Catheral (Barrios), Asturias (Isaac Albeniz), Recuerdos de la Alhambra (F. Tárrega)… Ngoài ra, các thi sinh bảng không chuyên còn trang bị cho mình những cây đàn guitar và những phụ kiện của người biểu diễn chuyên nghiệp như guitar lift, guitar support,…

4. Concert “Baroque to Koyunbaba”

4.1. Màn độc tấu của Nghệ sĩ Admir Doçi (Albania/Switzerland) 

4.1.1. Tiểu sử nghệ sĩ Admir Doçi

Nghệ sĩ Admir Doçi là một trong những nghệ sĩ guitar sáng tạo nhất, anh đặc biệt nổi tiếng với cây đàn guitar 13 dây. Anh đã hoàn thành chương trình học tại Đại học Nghệ thuật Zurich và giành được hơn mười giải thưởng tại các cuộc thi quốc tế ở Thụy Sĩ, Thái Lan và Liechtenstein (trong số đó có giải nhất tại cuộc thi guitar quốc tế Liechtenstein). Anh là nghệ sĩ của Quỹ Marguerite Meister, Quỹ Hans Schaeuble Zurich, Quỹ Friedl Wald Basel và Hiệp hội Schweizerischer Tonkünstlerverein. Công chúa Sophie của Liechtenstein đã trao tặng anh giải thưởng “vì sự điêu luyện và nghệ thuật”.

Lịch trình biểu diễn hòa nhạc bận rộn của anh bao gồm các buổi biểu diễn tại các lễ hội nổi tiếng, chẳng hạn như Boswiler Sommer, Forum Gitarre Vienna, Guitar Symposium Iserlohn, Lễ hội Guitar quốc tế Verona, Lễ hội mùa hè Ohrid, cũng như sự hợp tác lâu dài với nghệ sĩ cello Mattia Zappa và nhóm Galatea Quartet.

Với tư cách là nghệ sĩ độc tấu, anh đã biểu diễn cùng các nhạc trưởng nổi tiếng như Kai Bumann, Markus Bosch hoặc Carlos Dominguez-Nieto với Kammerphilharmonie Graubünden, Ensemble of contemporary music Zürich, Albanian Radio-Symphony Orchestra, Neues Glarner Musikkollegium, Zuger Sinfonietta và Swiss Youth Symphonic Orchestra. Anh đã ra mắt tại các phòng hòa nhạc danh tiếng như Tonhalle Zurich và Victoria Hall Geneve.

Âm nhạc đương đại đóng vai trò đặc biệt trong sự nghiệp của anh, ra mắt hơn 30 tác phẩm dành tặng anh từ các nhà soạn nhạc như Martin Derungs, Fabian Müller hoặc Martin Schmid. Các bản thu âm CD của anh với hãng Guild được phát trên toàn thế giới bởi các đài phát thanh nổi tiếng như BBC Radio, Fine Arts Radio Missouri hoặc RTE Ireland.

Từ năm 2003, anh là giáo sư được săn đón cho các lớp học master class tại các lễ hội guitar quốc tế trên toàn thế giới. 2008 – 2018, anh là giáo sư tại Đại học Nghệ thuật Tirana (Albania), Trường trung học Cantonal Kusnacht (Thụy Sĩ), Trường trung học Evangelic Schiers (Thụy Sĩ) và Khoa Âm nhạc tại Đại học Nhà nước Tetovo (Bắc Macedonia). Năm 2016 và 2017, anh là giảng viên thỉnh giảng tại Đại học Nghệ thuật Zurich, Nhạc viện “Les Deux Muses” Paris và tại Viện Nghệ thuật và Hành động Văn hóa Abidjan (Bờ Biển Ngà).

Từ năm 2018, anh làm giáo sư thỉnh giảng tại Nhạc viện Statale di Musica “Giuseppe Verdi” di Torino (Ý) và vào năm 2019, anh được bổ nhiệm làm giáo sư giảng dạy guitar tại Nhạc viện Svizzera italiana ở Lugano.

Hiện tại anh sống cùng gia đình ở Ý.

4.1.2. Nhạc mục biểu diễn của Admir Doçi tại SIGF 2024

• Bernhard Joachim Hagen (1721-1787) Sonate in D-Dur | Cantabile  – Allegro Moderato – Gustoso 

Bernhard Joachim Hagen (1721-1787) là một nhà soạn nhạc, nghệ sĩ đàn lute và vĩ cầm người Đức sống vào thời kỳ âm nhạc Cổ điển. Âm nhạc của ông mang phong cách trường phái Cổ Điển Vienne tương tự Haydn và Mozart, từ cách đặt nhan đề tác phẩm theo công thức “hình thức âm nhạc + giọng” đến thể loại âm nhạc chủ điệu cùng lối hòa âm I–IV–V–I, những nốt hoa mỹ luyến láy theo phong cách kiến trúc Rococo mang đậm dấu ấn thời kỳ âm nhạc Baroque trước đó. 

Tác phẩm Sonate in D-Dur là bản sonate gồm 4 chương được viết ở giọng Rê Trưởng, với thời lượng biểu diễn khoảng 11 phút mang đến cảm giác vui tươi nhẹ nhàng, giúp thư giãn tinh thần.

• Eduard Bayer (1822-1908) Souvenir d’amour

Johann Gottfried Eduard Bayer (1822-1908) là một nhà soạn nhạc, một nghệ sĩ guitar cổ điển xuất chúng người Đức sống vào thời kỳ âm nhạc Lãng Mạn. Ngoài đàn guitar, ông còn chơi các nhạc cụ như harp guitar, mandolin và đàn zither.

Tác phẩm Souvenir d’amour có thời lượng khoảng 10 phút, là một bản Scherze mang giai điệu vui tươi tinh nghịch pha trộn nét trữ tình lãng mạn, được tác giả viết cho đàn harp guitar 10 dây. Đến với SIGF 2024, Admir Doçi sẽ trình diễn tác phẩm này với cây đàn guitar 13 dây của mình.

• Pietro Viviani (b.1965) “Admiranda” for 13-string guitar  (2024, world premiere, *dedicated to Admir Doçi)

Pietro Viviani sinh năm 1965, là một nhà soạn nhạc đương đại người Thụy Sĩ. Ông viết bản Admiranda (nghĩa là “ngưỡng mộ” trong tiếng Latin) cho đàn guitar 13 dây đề tặng cho nghệ sĩ Admir Doçi, đây là lần đầu tiên tác phẩm này được biểu diễn quốc tế.

• Carlo Domeniconi (b.1947) Suite Koyunbaba

Carlo Domeniconi là một nhà soạn nhạc – nghệ sĩ guitar cổ điển người Ý. Ông nổi tiếng với tác phẩm Suite Koyunbaba mang phong cách âm nhạc Thổ Nhĩ Kỳ với điệu thức Phrygian đặc trưng. Koyunbaba mang nghĩa “cha của đàn cừu”, phong hiệu của một nhân vật có thật trong lịch sử tên là Seyit Ali sống vào thế kỷ 15 tại thành phố Osmancık, tỉnh Çorum, Thổ Nhĩ Kỳ. Ngày nay, Koyunbaba được đặt tên cho một địa danh hành chính cấp xã, thuộc huyện Kalecik, tỉnh Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ. Tác phẩm Koyunbaba gồm 4 chương với thời lượng biểu diễn khoảng 14 phút, giai điệu mang nét trữ tình đưa người nghe du ngoạn đến xứ sở Ả Rập đầy nắng gió với những sa mạc trải dài vô tận, mỗi chương đều đòi hỏi trình độ rất cao về kỹ thuật biểu diễn.   

4.2. Màn độc tấu của Nghệ sĩ Gérard Abiton (France)

4.2.1. Tiểu sử Nghệ sĩ Gérard Abiton

Gérard Abiton sinh năm 1954, là một bậc thầy guitar cổ điển người Pháp. Năm 16 tuổi, ông học với Giáo sư Alexandre Lagoya tại Nhạc viện Paris (Conservatoire de Paris). Ông được thế giới biết đến như là một nghệ sĩ guitar cổ điển và nhà giáo dục xuất chúng, người đặc biệt quan tâm đến tương lai của những nghệ sĩ guitar trẻ ở nhiều quốc gia (ông là người đồng sáng lập khóa đào tạo Rencontres avec l’Orchestre). Ông đã nhận được nhiều giải thưởng trong nhiều cuộc thi quốc tế, bao gồm Cuộc thi Guitar quốc tế của Radio-France (1981) và Cuộc thi Biểu diễn âm nhạc quốc tế tại Geneva, Thụy Sĩ (1981).

Ông cũng đã được trao Giải thưởng của Hiệp hội Nghệ sĩ Âm nhạc Geneva cho bản diễn giải đáng chú ý của ông về Quatre pieces brèves của nhà soạn nhạc Frank Martin. Gérard Abiton đã chơi nhạc và giảng dạy tại hơn 40 quốc gia.

Các bản thu âm của ông bao gồm các bản chuyển soạn sonata của Domenico Scarlatti, toàn bộ tác phẩm của Manuel Maria Ponce và Joaquin Turina, và các tác phẩm của những nhà soạn nhạc khác trong nửa đầu thế kỷ 20 như Federico Mompou, Federico Moreno Torroba và Joaquín Rodrigo. Năm, ông đã xuất bản một bản chuyển soạn đặc biệt của Partita BWV 1004 thứ hai của J. S. Bach (các ấn bản của Fougeray).

Gérard Abiton hiện là Giáo sư danh dự tại Conservatoire à Rayonnement Régional de Paris và Pôle Supérieur Paris-Boulogne.  

4.2.2. Nhạc mục biểu diễn của Gérard Abiton tại SIGF 2024

• Johann Sebastian Bach (1685-1750) Prélude BWV 940 and Fugue BWV 539/1001

Johann Sebastian Bach (1685-1750) là một nhà soạn nhạc vĩ đại nhất sống vào thời kỳ âm nhạc Baroque, là niềm tự hào của nước Đức. Ông sáng tác rất nhiều tác phẩm phức điệu cho dàn nhạc, hợp xướng, đàn organ nhà thờ (pipe organ), cello, violin, clavecin và lute.

1. Prelude BWV 940 là một tác phẩm nhỏ được J.S.Bach viết cho đàn phím ở giọng Rê thứ, với thời lượng trình diễn hơn 1 phút, tác phẩm gợi lên nỗi buồn nhẹ nhàng và kết thúc ở giọng Rê trưởng với tinh thần lạc quan.      
2. Fugue BWV 539/1001 là bản fugue hay và nổi tiếng nhất của J.S.Bach, tác phẩm này từng được rất nhiều nghệ sĩ guitar huyền thoại trình diễn. Được viết ở giọng thứ với giai điệu da diết, tác phẩm diễn tả những dòng suy tư, chạm đến những cung bậc cảm xúc khác nhau của con người. Đến với Saigon International Guitar Festival 2024, Maestro Gerard Abiton sẽ biểu diễn bản Fugue được nhiều người mong đợi bằng tiếng đàn trong sáng và đầy nội lực của mình.  

• Domenico Scarlatti  (1685-1757) Sonata K.545 |  Sonata K.466  |  Sonata K.113

Domenico Scarlatti (1685-1757) là nhạc sĩ nổi tiếng người Ý, sống cùng thời kỳ Baroque với Johann Sebastian Bach. Ông sáng tác 10 vở opera, các vở thanh xướng kịch (oratorio), hơn 500 bản fugue, nhưng được công chúng biết đến bởi 496 bản Sonata soạn cho đàn clavecin.

1. Sonata K.545 có thời lượng diễn tấu hơn 2 phút, âm nhạc có nhịp độ nhanh với cảm xúc vui buồn đan xen vào nhau.
2. Sonata K.466 có thời lượng diễn tấu hơn 4 phút, giai điệu chậm rãi trữ tình.
3. Sonata K.113 có thời lượng diễn tấu khoảng 4 phút 30 giây, âm nhạc có nhịp độ nhanh và vui tươi, nhưng vẫn có xen lẫn những nỗi buồn sâu kín.

• Sergio Assad (b.1952) Three stays in Paris | Le Marais  – L’île Saint Louis  – Saint Germain des Prés

Sergio Assad sinh năm 1952, là một nghệ sĩ guitar cổ điển, một nhà soạn nhạc và nhà hòa âm người Brazil. Ông sáng tác hơn 50 tác phẩm cho đàn guitar cổ điển độc tấu và hòa tấu, đồng thời ông cũng nổi tiếng với nhiều bản chuyển soạn cho guitar cổ điển từ các nhạc phẩm của Piazzolla, Villa-Lobos, Ginastera, Scarlatti, Rameau, Soler, Bach, Mompou, Ravel, Debussy và Gershwin cùng nhiều tác giả khác. Âm nhạc của Sergio Assad giàu tính tượng hình, mỗi tác phẩm âm nhạc của ông mang đến cho khán giả cảm giác được ngắm những bức tranh cuộc sống chân thực, sinh động.

Maestro Gerard Abiton từng biểu diễn rất nhiều tác phẩm của Sergio Assad, chùm tác phẩm Three stays in Paris được tác giả đề tặng cho Gérard Abiton và lần đầu tiên được công diễn quốc tế. Three stays in Paris kể về một chuyến thăm thú Paris của tác giả và ông đã dùng âm nhạc của mình để mô tả ba địa điểm nổi bật của “kinh đô ánh sáng” gồm Le Marais, L’île Saint Louis và Saint Germain des Prés.

5. Nhận xét

Đêm hòa nhạc “Baroque to Koyunbaba” sẽ thành công mỹ mãn nếu không xảy ra một hành vi ứng xử thiếu chuẩn mực của một thành viên trong Festival Team với một khách lớn tuổi. Thông thường, khách đến check-in vé ngoài sảnh xong thì đến phòng hòa nhạc sẽ được thành viên Festival Team phát giấy giới thiệu chương trình biểu diễn. Nhưng không hiểu lý do vì sao có một vị khách lớn tuổi đến cùng với gia đình bị soát vé hai lần, một lần trước sảnh và một lần trước phòng hòa nhạc vì lý do có hai loại vé VIP và thường. Sau khi được check in vé ngoài sảnh, vị khách lớn tuổi cùng gia đình đến trước cửa phòng hòa nhạc, nhưng thay vì phát giấy giới thiệu chương trình như mọi khi, một thành viên Festival Team (quê quán Cần Thơ) lại đòi vị khách lớn tuổi cho xem vé một lần nữa và còn nói nhỏ với ông ấy rằng “ngồi bất cứ chỗ nào, ngoại trừ chỗ VIP”. Tôi quan sát và nhận thấy vị khách ấy rất phiền lòng. Tôi nhận định rằng, vị khách ấy khoảng hơn 70, nếu xét theo các chính sách của Nhà nước và Luật Người cao tuổi thì phải được ưu tiên, vì tất cả các phương tiện công cộng hay những dịch vụ chăm sóc sức khỏe, y tế đều ưu tiên cho người cao tuổi. Nhưng không hiểu sao thành viên Festival Team ấy lại có thái độ thiếu chuẩn mực như vậy, không chỉ vô lễ với người lớn mà còn vi phạm các chính sách và pháp luật nhà nước đối với người cao tuổi.

Sau ngày bế mạc SIGF, ngày 2/9/2024 tôi có trình bày vấn đề này với người điều hành SIGF thì nhận được câu trả lời hứa sẽ khắc phục vào năm sau từ vị ấy, những câu từ không thuyết phục lắm, có vẻ người ấy không am hiểu về trách nhiệm của người đứng đầu trong các nguyên tắc quản lý hành chính, như câu: “Năm sau sẽ cố gắng không để xảy ra việc tương tự như vậy, bạn nào làm phải chịu trách nhiệm”.

Nhận xét: Từ trước ngày khai mạc Festival, tôi đã có dự cảm sẽ xảy ra vấn đề về chỗ ngồi, vì khi Ban tổ chức SIGF bán vé hoặc tặng vé mời thì đã khẳng định rằng không sắp xếp vị trí ngồi, ai đến trước thì được ngồi chỗ tốt. Điều này là rất hay, vì người đến buổi hòa nhạc sớm chứng tỏ họ rất có cảm tình với nghệ thuật guitar cổ điển và mong muốn thưởng thức trọn vẹn buổi hòa nhạc, họ xứng đáng được ưu tiên. Tuy nhiên, từ khi diễn ra đêm khai mạc đến bế mạc, Ban tổ chức lại xếp những hàng ghế VIP ở những vị trí đẹp để tặng vé mời cho các nhà tài trợ, các vị lãnh đạo và gia quyến của họ. Nếu việc không xếp vị trí ngồi xuất phát từ nguyên tắc bình đẳng, thì việc ban tổ chức chia ghế VIP và ghế thường vào đêm hòa nhạc lại cổ vũ cho sự bất bình đẳng. Tôi quan sát nhận thấy khách đến xem hòa nhạc mang vé thường hay vé VIP đều không bị Festival Team dặn dò về vị trí ngồi, vì trước đó đã thỏa thuận không phân hạng vị trí ngồi. Thật đáng tiếc là việc phân loại này lại gây mất lòng khách và chỉ duy nhất một khách lạ lần đầu tiên đến xem SIGF, guitar cổ điển đã là một bộ môn kén khán giả mà còn không hiếu khách lạ thì làm sao truyền bá loại hình nghệ thuật tinh hoa này đi xa hơn và sâu hơn vào lòng công chúng? Không đánh số vị trí ngồi gây ra những hiệu ứng không tốt vì tất cả các vị trí ngồi đều được bán với một mức giá là 300.000 đ, có lẽ ban tổ chức SIGF nên có những điều chỉnh thích hợp với vấn đề này.